اوج و فرود گردشگری در اسلام

        با دقت در سفرنامه هایی که به جای مانده به این نتیجه می رسیم که آنچه از قرن سوم و تا قرن هفتم وجود دارد ، سیاحت مسلمانان است به کشورهای خاورمیانه و خاور دور ، مانند: ژاپن ، آفریقا و اروپا . جهانگردان مسلمان گزارش سفر خویش را در کتاب های جغرافیایی و یا در تحقیقات تاریخی و عقیدتی ارائه داده اند . و در این دوران خبری از رفت و آمد سیاحان و اروپایی و مردمان غرب مسیحی نیست . گویا آنان هیچ گونه علاقه ای به گردشگری نداشته اند . از قرن هشتم به بعد ، به ویژه در قرن دهم می بینیم که جریان گردشگری به طور دقیق به عکس جریان یافته است . جهانگردان مهم را غربی هایی تشکیل می دهند که به سرزمین های شرق روی آورده و گزارش های گوناگونی از آداب ، میراث فرهنگی ، شیوه های حکومتی ، اجناس و محصولات

نقش گردشگری در تمدن اسلام

         بی گمان، گردشگری در ایجاد تمدن ها و رشد آن ها نقش اساسی دارد . شماری از صاحب نظران بر این باورند که هجرت، لازمه ی یک تمدن است و نخستین تمدن های بزرگ که در بین النهرین به وجود آمده از مهاجرت آرامی ها به بین النهرین سرچشمه گرفته است . هجرت وقتی تمدن ساز است که با هدف و انگیزه ای عالی همراه باشد . دریافت آثار پیشینیان و بهره وری از آنها با هجرت و گردشگری هدفمند ، ممکن می شود . سفر نقش آفرینان به مراکز علمی برای دستیابی به کتابه های پیشینیان و نسخه های خطی و بهره مندی از علم دانشمندان انجام می پذیرفته است . بسیاری از دانشمندان کتاب های خود را در سفر نگاشته اند . ابن سینا ، بخش های منطق ، مجسطی ، اقلیدس ، ریاضیات ، موسیقی کتاب شفا را در اصفهان به پایان رساند . کتاب الانصاف خود را نیز در اصفهان نوشت .

        شهر بصره و کوفه از سابقه ی علمی برخوردار بودند ، ولی با رونق شهر بغداد که مرکز خلافت اسلامی بود ، این شهر مرکزیت