در اسناد مکتوب و بجا مانده در تاریخ جایگاه گردشگری مشخص است. انبوه سفرنامه ها، سیاحت نامه ها که از قرون گذشته بجا مانده است بیانگر اهمیت جهانگردی در فرهنگ بشر است. جهانگردان دوران گذشته قالباً به دو دسته تقسیم می شده اند جهانگردان انفرادی که به منظور کشف مجهولات، کسب تجربه و ارضای کنجکاوی خود با سرمایه شخصی و همت خود جهان را در می نوردیدند و برخی از جهانگردان در استخدام حکومت ها بوده اند و با پشتیبانی مالی و برنامه ای مشخص اعم از سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به گردشگری مشغول می شده اند.
کشف سرزمین های جدید، تبادل آداب و رسوم و فرهنگ، توسعه علوم و توسعه تجارت تنها بخشی از فواید گردشگری است. امروزه شاید بتوان توریسم را به دسته های مختلفی تقسیم کرد. توریسم فرهنگی، سیاسی، تجاری، تفریحی، علمی و ... و این یعنی ساماندهی یک گردش با برنامه.
در تفکر دینی اسلام برای جهانگردی کارکردی خاص مورد توجه قرار گرفته است. در قرآن حداقل 6 بار جهانگردی توصیه شده اما با هدف مشخص عبرت آموزی و آموزشی:
فَسیروا فی الاَرضِ فانظرو کَیفَ کان عاقبةُ المُکَذِّبین (آل عمران 137 )
