جهانگردی و مسافرت
آثاری که در نقاط مختلف زمین از دوران های قدیم باقی مانده است اسناد زنده و گویای تاریخ هستند و ما قبل از تاریخ مدون از آن ها بهره مند می شویم آثار به جا مانده از گذشتگان وپیشینیان از قبیل اشکال و صور ونقوش ، تفکرات و قدرت و عظمت و یا حقارت آن اقوام را به ما نشان می دهد در صورتی که تاریخ فقط حوادث وقوع یافته و تصاویر خشک و بی روح آن ها را مجسم می سازد . آری ویرانه کاخ ستمگران و بناهای شگفت انگیز اهرام مصر و برج بابل و کاخ های کسری و آثار تمدن قوم سبا و صدها نظایر آن بناها که در گوشه و کنار جهان پراکنده اند هر یک در عین خاموشی هزار زبان دارند و سخن ها می گویند اینجاست که شاعران نکته سنج هنگامی که در برابر خرابه های این کاخ ها قرار می گرفتند تکان شدید در روح خود احساس کرده و اشعار شور انگیزی می سرودند. مطالعه یک سطر از این تاریخ های زنده معادل مطالعه یک کتاب قطور تاریخی است و اثری که این چنین مطالعه ای در بیداری روح و جان بشر دارد با هیچ چیز دیگری برابری نمی کند زیرا وقتی که در برابر آثار گذشتگان قرار می گیریم گویا ویرانه ها جان می گیرند و استخوان های پوسیده زیر خاک قوی و محکم می شوند و جنب و جوش پیشین خود را آغاز می کنند اما وقتی بار دیگر نگاه می کنیم همه را خاموش و فراموش شده می بینیم. مقایسه این دو حالت نشان می دهد که افراد خود کامه چه کوتاه فکرند که برای رسیدن به هوس های زودگذر به هزاران جنایت آلوده می شوند. این گونه است که خداوند در قرآن مجید دستور می دهد تا مسلمانان در روی زمین به سیروگردش بپردازند و آثار گذشتگان را در دل زمین یا روی خاک با چشم خویش ببینند و عبرت بگیرند.
آری در اسلام نیز جهانگردی وجود دارد و به آن اهمیت زیادی داده می شود اما نه مثل توریست های هوسران و هوس باز امروزی بلکه برای تحقیق و بررسی آثار و سرنوشت پیشینیان و مشاهده عظمت خداوند. این همان چیزی است که قرآن مجید نام آن را سیر فی الارض گذارده و در آیات متعددی به آن کار دستور داده است.
قل سیروا فی الارض فانظرو کیف کان عاقبه المجرمین.(نمل آیه 71)
بگو در روی زمین گردش کنید و سپس بنگرید که عاقبت و سرانجام گنهکاران چگونه بوده است. و در آیه دیگری می فرماید: قل سیروا فی الارض فانظروا کیف بدا الخلق (عنکبوت آیه 20) بگو در زمین سیر کنید و بنگرید که خداوند چگونه آفرینش را به وجود آورده است.
وجود جاذبه های گردشگری یکی از مهم ترین دلایل مسافرت مردم به یک مقصد خاص است و به عنوان کشش puII factor با توجه به ویژگی های خاص و جاذبیت هایی که دارند می توانند گردشگران را از نقاط و سرزمین های دور به سمت خود جذب کنند. هرقدر جاذبه های گردشگری متنوع تر و منحصر به فردتر و جذاب تر باشند از قدرت کشش بالاتری برخوردار خواهند بود و در نتیجه حوزه نفوذ بسیار وسیع تری خواهند داشت. اهمیت جاذبه ها به حدی است که وجود امکانات اقامتی و پذیرایی فروشگاه های سوغات و صنایع دستی حداقل به وجود چند جاذبه اولیه بسته است. این جاذبه های اولیه ممکن است به صورت منفرد بوده یا اینکه با جاذبه های کوچکتر و بزرگتر از خود ترکیب شده باشند که شناخت رابطه بین انواع جاذبه های مختلف یکی از مهم ترین مراحل توسعه جاذبه گردشگری است.
شناخت و معرفی ویژگی ها، جذابیت ها و توانایی های بالقوه و بالفعل جاذبه ها از ارکان اساسی صنعت گردشگری بوده و معیاری است برای تعیین ظرفیت پذیرش گردشگران، برنامه ریزی توسعه بازار و مدیریت بازاریابی. جاذبه های گردشگری با توجه به تنوع منحصر به فرد بودن، درجه اعتبار و سندیت، ارتباط و مجاورت با سایر جاذبه ها و در دسترس بودن، زنده بودن و موقعیت استقرار و دارای اهمیت و درجه کشش پذیری متفاوتی هستند که می توانند انگیزه سفر را برای گردشگران تقویت کند.
به طور کلی منابع گردشگری از نظر پراکنش مکانی – فضایی و ویژگی های خاص به دلیل قدمت و سابقه تاریخی، وجود عناصر با ارزش و منحصر به فرد جذابیت های بصری، جنبه های قداست و تبرک، طبیعی یا فرهنگی بودن و... . پاسخگوی بخش خاصی از بازار است. لذا شناخت ویژگی ها و جذابیت ها و تنوع این منابع برنامه ریزان را در انتخاب بازارهای هدف، پاسخگویی به تقاضای موجود و برنامه ریزی توسعه آتی یاری خواهند نمود.
*برگرفته از مطالب گردآوری شده توسط رئوف موسوی*
