اوقات فراغت و گردشگری

    در مورد تاریخچه تفرج می توان ابراز نمود که تمایل انسان به زیباسازی محیط پیرامون خود و بهره جویی معنوی از طبیعت از دیرباز وجود داشته است. بشر اولیه بطریقه بسیار ساده ای زندگی می کرد. او بین اوقات فراغت و کار که ما در جامعه مدرن امروزی به کار می گیریم فرقی نمی گذاشت، امروز بشر صنعتی اقدام به تقسیم زمان نموده است و زمانی را برای آسایش و استراحت اختصاص می دهد. تا قبل از این پیشرفت ها، تفریح و تفرج و اوقات فراغت اهمیت خاصی نداشت. حتی نه تنها اجداد ما بلکه در بعضی از جوامع نیز عقیده بر آن بوده که بازی و تفریح متعلق به کودکان است و رستگاری فرد در کار کردن است و بس!

      توسط قدرت و نیروی ماشین ها و بکارگیری تکنولوژی، بشر توانست کارخانه ها و مراکز تولیدی زیادی احداث نماید و با کمک این امکانات بر نفوذ و تسلط خود بر زمین، دریا و آسمان بیفزاید این تحولات همراه با افزایش درآمد و توسعه راه ها و سیستم ارتباطی مناسب سبب گردیدند تا آنجا مسافرت و سیر و سیاحت و همچنین حمل و نقل اهمیت یافته و با شدت زیادتری صورت گیرد. بدین ترتیب فرم های کار و زمان تغییر کرد و به همراه خود، تغییرات و تحولات اجتماعی، زیست محیطی و مسائل روحی و جسمی جدید فراوان دیگری را برای بشر پدید آورد. او دریافت اگر چه امکانات راحتی بسیار دارد اما، از نظر روحی و جسمی مواجه با مشکلات زیادی شده و به اصطلاح روحا خسته و کلافه است. دریافت که از این به بعد برای زنده ماندن و انسانی زیستن به آرامش و استراحت بیشتری نیاز دارد و باید به منظور تامین این امر از فرصت های خالی از کار حداکثر استفاده راببرد و بدین ترتیب بود که انجام فعالیت های تحت عنوان تفریح، تفرج و گردش برای بشر واقعیت پیدا کرد.

      از دیرباز تفریج و تفریح به طور غیرمستقیم به صورت یکی از نیازها و تمایلات انسان مطرح بوده است. با کمی بررسی مشاهده می گردد که لذت و خوشی از طبیعت به صورت تفرج( که شامل کلیه فعالیت هایی است که در خارج از محیط های بسته محدود انجام می گیرد) نزدیکی و اشتراک زیادی با فرهنگ محیط زیست او دارد. همانطوری که بشر به طور نسبی از هر قشری به بهداشت و غذا احتیاج دارد، لذت بردن از منابع طبیعی و تفرجگاه ها نظیر جنگل ها و طبیعت جهت گردش و تفریح برای فعالیت و ادامه زندگی با جسمی سالم و روحیه ای شاد امری ضروریست.

      امروزه جامعه شناسان، روانشناسان و متخصصین تفریح و تفرج نیاز انسان را به لزوم پرداختن به تفریح و تفرج نه تنها تأکید کرده اند، بلکه لزوم توسعه فضاهایی برای پرداختن به آن را برای جوامع متمدن امروزی با توجه به شرایط زیستی و متراکمش، ضروری و لازم می دانند. گسترش پارک ها و ایجاد تسهیلات لازم جهت بهره مندی افراد از فضاهای باز و سبز شهری و پسکرانه شهری، بیگانگی شهرنشینان را نسبت به طبیعت تخفیف داده و می تواند آرامش روحی را برای آن ها برگرداند.

      علاوه بر این، باید توجه نمود که، امروزه ما در عصری زندگی می کنیم که برنامه ریزی و طراحی فضایی شهر ها باید در کنار مباحث زیست محیطی و با چالشی برای مردمی و بومی کردن آن صورت پذیرد. این مهم با مشارکت و دخالت مردم در تصمیم سازی و تصمیم گیری ها و انعکاس آراء نظرات و معیارهای اجتماعی در برنامه ریزی و طراحی نیز کاملا سازگار است. بدین منظور ابزار و روش های مربوط باید همگام با فناوری روز توسعه یابند.

      تفرج عموماً فعالیت هایی را شامل می شود که شخص در انجام آنها آزاد بوده و بسته به میل و نیاز خود حرکت می کند، این فعالیت ها اکثراً خارج از کارها و فعالیت های روزمره و اموری می باشد که از روی اجبار و به طور وظیفه انجام می گیرد.

      بطور کلی تفرج را می توان فعالیتی مشتمل بر استراحت، تفریح، گذراندن اوقات فراغت و گردش و بازی در فضای باز شمرد.

_{*برگرفته از مطالب گردآوری شده توسط رئوف موسوی*}