مجتمع آبدرمانی قینرجه نیر

      مجتمع آبدرمانی قینرجه نیر در شش کیلومتری این شهرستان و در مجاورت جاده نیر به سراب واقع شده است که آب موجود در این مجتمع 60 درجه سانتیگراد دما داشته و از خاصیت قلیایی برخوردار است.

     این آبدرمانی در درمان ورم و درد مفاصل، بیماری های پوستی، دردهای استخوان، تنظیم ضربان قلب و بهبود جریان خون در بدن موثر است.

اصول منشور گردشگری فرهنگی

    مدیریت گردشگری در مکان های دارای میراٍٍث فرهنگی به شرح زیر،  هشتمین پیش نویس منشور بین المللی گردشگری، کمیسیون بین المللی ، شورای بین المللی بناها و محل ها (ایکوموس ICOMOS ) است که برای تصویب در دوازدهمین مجمع عمومی ایکوموس، مکزیک، اکتبر 1999، تهیه شده است.

اصل 1- چون گردشگری داخلی و بین المللی در زمرة مهم ترین محل های تبادل فرهنگی است، حفاظت از محیط زیست باید فرصت های مسئولانه و هدایت شده ای را به منظور کسب تجربه و شناخت دست اول از میراث و فرهنگ آن جامعه برای اعضای جامعه میزبان و بازدیدکنندگان فراهم کند.

1-1- میراث طبیعی و فرهنگی یک ذخیرة مادی و معنوی است که داستان توسعه تاریخی « جامعه » را بازگو می کند. این میراث نقشی مهم در زندگی مدرن دارد و باید برای عموم به لحاظ عینی، فکری، و یا احساسی قابل دسترس باشد. برنامه های حفظ و نگه داری از ویژگی های طبیعی و جنبه های ناملموس، ظواهر فرهنگی امروزی و بافت کلی، باید شناخت و درک اهمیت میراث را به شیوه ای معقول و قابل دسترس برای جامعة میزبان و گردشگری آسان کند.

1-2- تک تک جنبه های میراث طبیعی و فرهنگی در سطوحی مختلف از اهمیت قرار دارند؛ برخی با ارزش های جهانی و برخی دیگر با اهمیت ملی و منطقه ای یا محلی. برنامه های توجیهی باید آن اهمیت را به شیوه ای مربوط و قابل دست یابی به جامعة میزبان و گردشگر، به وسیله اشکال برانگیزنده آموزشی، رسانه ای و فن آوری امروزی

پل تاریخی دوجاق

      پل تاریخی دوجاق در مسیر راه قدیمی اردبیل به مشگین شهر و در خط جداسازی حد مرزی این دو منطقه  در 5 کیلومتری ضلع شمالی روستای گندشمین و ضلع غربی رودخانه قره سو قرار دارد. این اثر در تاریخ ۱۲ دی ۱۳۸۶ باشماره ثبت ۲۰۴۲۶ به‌عنوان یکی ازآثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این پل روی پل قدیمی تر در سال 1317 هجری شمسی ساخته شده که تاریخ ساخت آن بر کتیبه موجود در نمای پل به چشم می‌خورد. پل دوجاق  پلی یک دهنه با قوس شاخ بزی تند است که با مصالح آجری و نمای سنگی ساخته شده است.

     این پل دارای تزئینات آجری زیبایی به صورت رومی و ضربی است که علاوه بر حالت تزئین، نقش سازه‌ای را نیز ایفا می‌کند. به دلیل تغییر مسیر  راه اصلی مشکین شهر به اردبیل این پل از رونق افتاده و به ندرت تردد وسایل نقلیه را تأمین می‌کند و فقط دامداران و کشاورزان از این پل عبور می‌کنند.

 

در زیر تصاویر بازسازی شده از این پل را مشاهده فرمایید.

روستای وجنی

 

       وجنی یکی از روستاهای   استان آذربایجان شرقی است که در دهستان ورگهان بخش مرکزی شهرستان اهر واقع شده‌است.  این روستا در مرز بین استان اردبیل و آذربایجان شرقی قرار گرفته است و فاصله ای حدود 70 کیلومتری با شهرستان اهر دارد.

 

     روستای وجنی درکنار رودخانه قره سو قرار گرفته و روستایی پرآب محسوب می‌شود و دارای باغهای میوه ازنوع سیب قرمز، شلیل، هلو، توت، زردآلووغیره‌است. درقدیم محصول عمده آن پنبه و برنج بوده که امروزه عمدتا" به باغ تبدیل شده‌اند. شغل مردم آن باغداری و کشاورزی است و درکنار آن دامپروری نیز می کنند. این روستا به لحاظ پر آب بودن منطقه ای سرسبز و آب و هوایی مطبوع دارد. به لحاظ تاریخی روستایی کهن محسوب می‌شود و  می توان با سفر به این منطقه مستندات این ادعا را مشاهده کرد.

تصاویری از باغات روستای وجنی را در زیر ببینید

مراسم عزاداری ایام سوگواری امام حسین(ع) در روستای گندیشمین

      مراسم های عزاداری سرور و سالار شهیدان آقا اباعبدالله الحسین (علیه السلام) در دهه اول محرم  مانند جای جای میهن عزیزمان در روستای گندیشمین نیز طبق سنت دیرینه برگزار می گردد. این عزاداری ها از زمان طشت گذاری بصورت هرشب تا شب سیزدهم ماه محرم  در مساجد سه گانه ی این روستا در قالب دو دسته ی سینه زنی و زنجیر زنی مجزا برگزار می شود. نظربه سنتی بودن مراسمات عزاداری روستا و دلچسب و لذت بخش بودن آن، هرشب مهمانانی از شهر اردبیل که اکثرا" مقیمان روستا هستند جهت بهره مندی از مراسم به مساجد روستا تشریف فرما می شوند.

      این عزاداری ها در شرایطی انجام می گیرد که اهالی روستا در جهت باشکوه تر برگزارشدن مراسم ها به همدیگر کمک و همکاری می کنند. هزینه ها و مصارف مساجد و دستجات عزاداری را اهالی روستا خودشان تأمین می کنند. اوج مراسمات عزاداری در عصر تاسوعای حسینی برپا می شود. بگونه ای که دسته جات عزاداری سینه زنی و زنجیرزنی مراسم خود را از مقابل مسجد جامع روستا شروع کرده و عزاداری کنان به مکان های مقدسی که در اطراف روستا قرار دارد حرکت می کنند و در آن مکان ها که در لفظ محلی «پیر مقدس» می گویند دسته جات ندای بلند «یا حسین» سر می دهند و دوباره به مسیر عزاداری خود ادامه می دهند. در طول مراسم، کسانی که نذری دارند دسته جات عزاداری را به خانه دعوت کرده و با چایی و فطیر و ... از آنان پذیرایی می کنند. برخی نذرداران دیگر در جلوی  دسته های عزاداری گوسفند قربانی می کنند. در این روز میهمانان زیادی از شهر برای دیدن مراسم به روستا مراجعت می کنند. در زمان غروب همه ی دسته ها در جلوی مسجد جامع جمع شده و دسته عزاداری واحدی را تشکیل داده و اقدام به عزاداری می کنند. در آخرهم مراسم سنتی ای توسط جوانان روستا بنام «شاه حسین ، وا حسین» برگزار می شود.

      یکی دیگر از برنامه های عزاداری، مراسم «شبیه خوانی» است که از صبح روز عاشورا شروع شده ظهرگاه پایان می یابد. بعد از مراسم نیز اهالی روستا به همراه میهمانان حاضر در مساجد میهمان سفره امام حسین (علیه السلام) شده و از احسانات تدارک دیده شده تناول می کنند.

تصاویری از مراسم شبیه خوانی روز عاشورا در روستای گندیشمین

 

رودخانه ی قره سو (شاه باغی)

      رودخانه ی قره سو (به فارسی؛ رودخانه ی آب سیاه) از ادامه ی مسیر آبی رود خانه ی بالخلو چای (رودخانه ی ماهی دار) سرچشمه گرفته و پس از پیوستن رودخانه های قطورسو، خیاو چای و چند رودخانه ی دیگر مسیر راه به رودخانه ی ارس (رودخانه ی ارس؛ رودخانه ی مرزی بین ایران و جمهوری آذربایجان در شمال استان اردبیل) متصل شده و در نهایت به دریای خزر می ریزد.

     رودخانه ی قره سو در مسیر عبوری از داخل منطقه ای بنام شاه باغی عبور می کند که در پنج کیلومتری شمال شرقی روستای گندشمین قرار دارد.

- تفرجگاه شاه باغی در داخل دره ای قرار دارد و رودخانه قره سو از داخل آن می گذرد.

روستای گندیشمین

  روستای گندیشمین از توابع شهرستان اردبیل، در فاصله ی 35 کلومتری شمال این شهرستان قرار  دارد.

- موقعیت روستای گندیشمین در تصویر زیر با علامت فلش مشخص است.

                                                                                                          

     روستای گندیشمین حدودا" با 250 خانوار و 800نفر جمعیت یکی از روستاهای بزرگ منطقه به شمار می آید. شغل اصلی مردم این روستا کشاورزی و دامپروری است. به جهت اینکه این روستا نسبت به روستاهای همجوار در ارتفاع بلندتری قرار دارد با کمبود آب زیرزمینی مواجح است و همچنین به جهت شکل خاص منطقه این روستا امکان احداث سد آبی وجود ندارد و زمین های کشاورزی روستا بوسیله تنها آبگیر موجود آبیاری می گردد.

- تصویری زیبا از روستای گندیشمین از نمایی دور

     

اوقات فراغت و گردشگری

    در مورد تاریخچه تفرج می توان ابراز نمود که تمایل انسان به زیباسازی محیط پیرامون خود و بهره جویی معنوی از طبیعت از دیرباز وجود داشته است. بشر اولیه بطریقه بسیار ساده ای زندگی می کرد. او بین اوقات فراغت و کار که ما در جامعه مدرن امروزی به کار می گیریم فرقی نمی گذاشت، امروز بشر صنعتی اقدام به تقسیم زمان نموده است و زمانی را برای آسایش و استراحت اختصاص می دهد. تا قبل از این پیشرفت ها، تفریح و تفرج و اوقات فراغت اهمیت خاصی نداشت. حتی نه تنها اجداد ما بلکه در بعضی از جوامع نیز عقیده بر آن بوده که بازی و تفریح متعلق به کودکان است و رستگاری فرد در کار کردن است و بس!

      توسط قدرت و نیروی ماشین ها و بکارگیری تکنولوژی، بشر توانست کارخانه ها و مراکز تولیدی زیادی احداث نماید و با کمک این امکانات بر نفوذ و تسلط خود بر زمین، دریا و آسمان بیفزاید این تحولات همراه با افزایش درآمد و توسعه راه ها و سیستم ارتباطی مناسب سبب گردیدند تا آنجا مسافرت و سیر و سیاحت و همچنین حمل و نقل اهمیت یافته و با شدت زیادتری صورت گیرد. بدین ترتیب فرم های کار و زمان تغییر کرد و به همراه خود، تغییرات و تحولات اجتماعی، زیست محیطی و مسائل روحی و جسمی جدید فراوان دیگری را برای بشر پدید آورد. او دریافت اگر چه امکانات راحتی بسیار دارد

آبگرم معدنی شابیل

  آبگرم درمانی شابیل در فاصله 50 کیلومتری شهرستان مشگین شهر و در دامنه قله سبلان قرار دارد. ساختمان این آبگرم که در مسیر صعود به قله واقع شده در دو طبقه شامل دو استخر مجزای آقایان و بانوان می باشد. دمای آب این آبگرم 49 درجه سانتیگراد و میزان آبدهی آن حدود 5 لیتر در ثانیه می باشد. از خاصیت درمانی این آبگرم می توان به درمان بیماری های حرکتی و عصبی پادرد و کمر درد اشاره کرد. علاوه بر مسافران و گردشگران عمومی، کوهنوردان نیز از این آبگرم  که مبدأ صعود به قله سبلان می باشد استفاده بهینه می نمایند.

این آبدرمانی  چند سالی است که بازسازی شده و نمای بیرونی ساختمان کنونی این آبگرم در تصاویر زیر قابل ملاحظه است؛

(نکته1:جهت مشاهده تصویر در ابعاد بزرگتر روی آن کلیک کنید)

(نکته2: همه تصاویر در وبلاگ اختصاصی بوده و توسط شوختب تولید شده است)

گردشگری و محیط جغرافیایی

        محیط به عنوان یکی از ارکان اصلی جریان گردشگری محسوب می شود. از این رو گردشگری و محیط ( در ابعاد انسانی و طبیعی ) به طور متقابل به هم وابسته می باشند. محیط، بسیاری از جاذبه ها را شکل می دهد و پیشبرد توسعه گردشگری به کیفیت محیط مورد بازدید وابسته است. علاوه بر آن، اجرای پروژه های گردشگری در مراحل مختلف همچون، انتخاب و تعین محل، ایجاد امکانات دسترسی به محل های مورد نظر، احداث هتل ها، مهیانمودن تاسیسات زیربنایی، همگی در رابطه با محیط بوده و توجه به ابعاد محیطی در پروژه های گردشگری همیشه در اولویت قرار دارد.

      با گسترش گردشگری، استفاده از محیط برای بهره برداری نیز افزایش خواهد یافت و لاجرم برای بهره برداری بیشتر مرتبا مورد پردازش قرار گرفته و بازساخت های محیطی مداومی را پشت سر می گذارد. بازساخت های محیطی با رویکرد به دورنمای گردشگر در سطوه بالاتر، کیفیت تجربه گردشگری را مدنظر داشته و با بی توجهی به کنش های محیطی، تنها سودآوری آن را مورد توجه قرار می دهد. به عقیده کازه منابع مورد نیاز گردشگران عبارتند از:

1- منابع طبیعی؛ مانند آب و هوای مناسب، عوارض مختلف زمین ( توبوگرافی ) مانند کوه ها، تپه ها، دریاچه ها، سواحل و مجموعه گیاهان و جانوران.

2- منابع اجتماعی- فرهنگی؛ مانند فعالیت ها و جلوه های هنری، جشنواره ها و دیگر موارد انسانی که شکل دهنده فرهنگ محیطی است.

تاریخچه آموزش گردشگری در ایران

       آموزش در رشته های مرتبط با جهانگردی در کشور ما از سال 1352 با تاسیس مرکز آموزش خدمات جهانگردی سازمان سیاحان زیرنظر کارشناسان خارجی و همکاران ایرانی آغاز شد. در آن زمان، علاوه بر پنج آموزشگاه ثابتی که در تهران، تبریز، شیراز، اصفهان و مشهد دایر بود در بقیه مناطق کشور نیز این آموزش ها به صورت سیار و گاه در مکان های مرتبط با گردشگری نظیر هتل ها و آژانس ها صورت می گرفت. افزون بر این، با توجه به بورس های تحصیلی و کارآموزی که از سوی سازمان جهانی جهانگردی و سازمان جهانی کار در اختیار سازمان قرار می گرفت، کارشناسان و کارمندانی که در استخدام سازمان بودند به کشورهای مختلف اعزام می شدند و پس از فراگیری آموزش به کشور باز می گشتند و در بازگشت با برگزاری سمینار، آموخته های خود را به سایر همکاران منتقل می کردند. در سال 1353، مدرسه عالی خدمات جهانگردی و اطلاعات در ایران تشکیل شد و در رشته های مختلف دانشجو جذب کرد. این روند ادامه داشت اما بعد از انقلاب اسلامی این دانشکده تعطیل شد، سپس برای نخستین بار با همکاری سازمان ایرانگردی و جهانگردی و دانشگاه جامع علمی- کاربردی، اولین مرکز آموزش عالی در میگون بر پا شد و متعاقب آن به رغم همه مشکلات، این مرکز به تهران منتقل شد. دانشگاه علامه طباطبایی دوره های مدیریت جهانگردی و هتل داری را در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دایر کرد و خوشبختانه مدیریت این گروه بر عهده یکی از فارغ التحصیلان همان مدرسه عالی اطلاعات و جهانگردی است

گردشگری و آموزش

     همتنیدگی گردشگری با امر آموزش در روند دوسویه رویکرد به تمایززدایی پسامدرن بیش از مقاطع زمانی دیگر ضروری به نظر می رسد که در آن در یک کنشگری بین امر آموزشی و توسعه گردشگری به عنوان یکی از پارامترهای توسعه همه جانبه شکل می گیرد. شکل گیری، پایداری و توسعه گردشگری در هر جامعه نیازمند امر آموزشی می باشد. درک و شناخت گردشگری و همچنین چگونگی توسعه و پایداری آن نه تنها در گسترش دانش گردشگری برای درک نیازمندی های آن بلکه در آموزش زمینه های موفقیت در پیرامون تجارت گردشگری و همچنین نیازمندی های هر جامعه به امر گردشگری نهفته است که این خود یک نگرش و رویکرد انسانی را به گردشگری ضروری می سازد. در این میان گردشگری به عنوان یکی از پارامترهای توسعه و به عنوان یک امر اقتصادی در کنار رویکرد فرهنگی به آن، وابستگی تام به همتنیدگی با متن های فضایی داشته و با بودن ضرایب گردشگر پذیری در این متن های فضایی جذب گردشگر را تسهیل می کند. رویکرد به پردازش محیط ( طبیعی و انسانی ) در متن های فضایی در زمینه گردشگری خود از یک سو حاصل شناخت و از دیگر سو حاصل پرورش نیروی انسانی در چارچوب امر آموزشی می باشد. نقش برجسته منابع انسانی در توسعه گردشگری که ناشی از امر آموزش است می تواند با رشد مهارت ها و دانش ساکنان محلی از آنان در رشد اقتصاد محلی و ملی بهره فراوان برد.

برنامه ریزی گردشگری

     امروزه هدف از برنامه ریزی گردشگری، ضرورت ایجاد طرح ( خلق نقشه هایی از اعمال ذهن برای رسیدن به یک آینده قابل پیش بینی و به انجام رسیدن این اعمال ذهنی است ) و برنامه ریزی پایدار برای جلوگیری از اثرات مخرب فعالیت های گردشگری بر روی محیط ها و مناطق گردشگری (شهرها، روستاها و ... ) به دلیل تجاری کردن مناظر و چشم اندازهای طبیعی و جاذبه های انسانی و ترس از گذشته و عدم فهم درست از برنامه ریزی از یک طرف می باشد و دیگر اینکه اگر چه فعالیت های گردشگری به اهداف واثرات اقتصادی بهتر دستیابی پیدا کرده، لذا آن اهداف باید برای رضایت مندی گردشگران و ارتقاء کیفی رفاه و زندگی جوامع محلی ( ساکنین ) و بشر بکار گرفته شود. گان ( Gunn ) در کتاب ( Tourism planning ) به منظور تبیین بیشتر برنامه ریزی گردشگری، آن را در چهار گروه اصلی تقسیم کرده است که در ذیل به شرح آنها می پردازیم:

1-    بخش تجاری

     هر هتلدار و رستوراندار برای توشعه آینده و عملکرد گردشگری برنامه ریزی می کند. یک سرمایه گذار جدید دنبال بهترین موقعیت از نظر مکانی می گردد.

انواع جاذبه های گردشگری

1- جاذبه های طبیعی

ویژگی های منابع طبیعی، مانند: زمین، کیفیت آب، پوشش گیاهی، گونه های حیوانی و آب و هوا از جمله خصوصیاتی هستند که عمده جاذبه های طبیعی را تشکیل می دهند. جاذبه های منحصر به فرد طبیعی برای جلوگیری از انحصار، دگرگونی و حفاظت آن اغلب عام المنفعه هستند. جاذبه های بخش خصوصی که بیشتر بر محیط های مصنوعی متکی می باشند و برای موفقیت خود به خصوصیات آب و هوای ویژه ای احتیاج دارند.

2- جاذبه های تجاری

مناطق بزرگ شهری، مرکز فعالیت صنعت گردشگری هستند. اجتماع سرویس های تولیدی، اقتصادی، دولتی و خصوصی که مجموعاً بازارهای بزرگ را تشکیل می دهند از مناطق جذاب، برای گردشگران می باشند. مناطق روستایی اگرچه از اهمیت کمتری نسبت به مراکز تجاری شهری برخوردارند، اما به طور فعال به دنبال همایش های تجاری، گردشگری هستند. تفریح گاههای بزرگ و کوچک در جذب گردشگران فعال هستند.

3- جاذبه های تاریخی

انواع گردشگری

         گردشگری انواع مختلفی دارد و شناخت انواع گردشگری برای برنامه ریزی در عرصه گردشگری اهمیت اساسی دارد. چرا که تقاضاها و خدمات مورد نیاز گردشگران مختلف یکسان نیست؛ برای مثال گردشگرانی که به قصد دیدار اقوام و دوستان مسافرت می کنند معمولأ به هتل و حتی رستوران بیرون از منزل نیاز ندارند، اما از سایر امکانات و تسهیلات استفاده می کنند. در مقابل، برای گردشگرانی که به قصد تجارت سفر می کنند، ممکن است امکاناتی همچون هتل و تسهیلات اقامتی اهمیت زیادی داشته باشد و از طرفی علاقه ای به بازارهای محل نداشته باشند. همچنین احتمال دارد گردشگر روستایی هیچ تمایلی به خدمات شهری نداشته باشد و تمام مدت سفر خود را  در روستا اقامت نماید. بر این اساس تاکنون صاحب نظران و سازمان های بین المللی با توجه به معیارهای مختلف، دسته بندیهای متعددی از گردشگری، ارائه کرده اند.

1-گردشگری فرهنگی :

     گردشگری فرهنگی، بخش مهمی از تقاضای جهانی گردشگری را تشکیل می دهد. طبق آمار سازمان جهانی گردشگری 37 درصد گردشگری بین المللی با انگیزه فرهنگی انجام می شود و این تقاضا در حال افزایش است. 

گردشگری فرهنگی

          فرهنگ را می توان در دو گروه کلی بخش بندی کرد که از نظر فهم گردشگری ، امروزه اهمیت بسیاری دارد. از این نظر فرهنگ به دو بخش سنتی و مدرن قابل تقسیم است و در این دو بعد دارای چشم اندازهای متفاوتی می باشد . آنچه که در گردشگری بیشتر مدنظر است پردازش جلوه های مختلف فرهنگ های سنتی می باشد . در جهان سنتی ، فرهنگ در قالب های اندیشگی و رفتارهایی شکل می گیرد که در هر جامعه ای بنیاد زندگی جمعی را تشکیل می دهند و از نسلی به نسل دیگر انتقال می یابد . هنجارهای فرهنگ سنتی برگرفته از میراثی است که به نسل امروزی رسیده است . این فرهنگ سنتی با توجه به تقاضای موجود در بازار گردشگری در عصر حاضر می تواند جاذب گردشگرانی باشد که خواهان یافتن مکانهایی با فرهنگ سنتی هستند 

اوج و فرود گردشگری در اسلام

        با دقت در سفرنامه هایی که به جای مانده به این نتیجه می رسیم که آنچه از قرن سوم و تا قرن هفتم وجود دارد ، سیاحت مسلمانان است به کشورهای خاورمیانه و خاور دور ، مانند: ژاپن ، آفریقا و اروپا . جهانگردان مسلمان گزارش سفر خویش را در کتاب های جغرافیایی و یا در تحقیقات تاریخی و عقیدتی ارائه داده اند . و در این دوران خبری از رفت و آمد سیاحان و اروپایی و مردمان غرب مسیحی نیست . گویا آنان هیچ گونه علاقه ای به گردشگری نداشته اند . از قرن هشتم به بعد ، به ویژه در قرن دهم می بینیم که جریان گردشگری به طور دقیق به عکس جریان یافته است . جهانگردان مهم را غربی هایی تشکیل می دهند که به سرزمین های شرق روی آورده و گزارش های گوناگونی از آداب ، میراث فرهنگی ، شیوه های حکومتی ، اجناس و محصولات

نقش گردشگری در تمدن اسلام

         بی گمان، گردشگری در ایجاد تمدن ها و رشد آن ها نقش اساسی دارد . شماری از صاحب نظران بر این باورند که هجرت، لازمه ی یک تمدن است و نخستین تمدن های بزرگ که در بین النهرین به وجود آمده از مهاجرت آرامی ها به بین النهرین سرچشمه گرفته است . هجرت وقتی تمدن ساز است که با هدف و انگیزه ای عالی همراه باشد . دریافت آثار پیشینیان و بهره وری از آنها با هجرت و گردشگری هدفمند ، ممکن می شود . سفر نقش آفرینان به مراکز علمی برای دستیابی به کتابه های پیشینیان و نسخه های خطی و بهره مندی از علم دانشمندان انجام می پذیرفته است . بسیاری از دانشمندان کتاب های خود را در سفر نگاشته اند . ابن سینا ، بخش های منطق ، مجسطی ، اقلیدس ، ریاضیات ، موسیقی کتاب شفا را در اصفهان به پایان رساند . کتاب الانصاف خود را نیز در اصفهان نوشت .

        شهر بصره و کوفه از سابقه ی علمی برخوردار بودند ، ولی با رونق شهر بغداد که مرکز خلافت اسلامی بود ، این شهر مرکزیت 

نمونه و الگوی گردشگری در قرآن

         بخش گسترده ای از بحثهای قرآن در قالب سرگذشت اقوام پیشین و داستانهای گذشتگان بیان شده است . توجه به این نکته که تاریخ بستر حوادث گوناگون است و آنچه را به صورت ذهنی وو فلسفی جست وجو می کند ، گاه در صفحه های تاریخ به صورت عینی قابل بازیابی است ، نقش محوری و زیربنایی تاریخ را نشان می دهد . مطالعه و نگرش به تاریخ و دیدن و گشتن در مکانهای تاریخی که ظرف وقوع رخدادها بوده اند ، عمر آدمی را به بلندای عمر بشر دراز می سازد و آموزه های نظری و عملی و کاربردی فراوانی را فرا راه جوامع بشری می نهد .

       قرآن ، با نقل فصل ها و فرازهای از داستان گذشتگان ، روایتی تصویری و هنری از اندیشه و فرهنگ آنان را به نمایش می گذارد و حسّ کنجکاوی آدمی را برای ردیابی و شناسایی مکانها و سرزمینهای وقوع این داستانها بر می انگیزاند و همین به نوبه خود گونه ای گردشگری و جهانگردی را می طلبد که قرآن در ضمن بیان قصه ها داستان های گذشتگان مردمان را به آن سو فرا می خواند :

( نحن نقص علیک احسن القصص بما اوحینا الیک هذا القرآن و ان کنت من قبله لمن الغافلین . )

مهم ترین پیامدهای فردی و اجتماعی و فایده های مادی و معنوی سفر کردن از دیدگاه قرآن و کلام معصومان

علت این امر که در قرآن و کلام معصومان مردم بارها به سیر و سیاحت تشویق شده اند اینست که پی آمدهای فردی و اجتماعی و فایده های مادی و معنوی فراوانی در سفر نهفته است که به مهمترینن  آنها اشاره می کنیم :

1 ) عبرت گیری از ملت های گذشته

 در آیه 42 سوره روم رسول خدا مامور می شود که به مردم دستور دهد تا در زمین گردش کنند و فرجام گذشتگان را ببینند که چگونه خانه هایشان ویران و آثارشان نابود گشته و نسلشان از میانن رفته و دچار انواع گرفتاری ها و بلاها شده اند . این بدان سبب است که بیشترشان مشرک بوده اند . خداوند جزای برخی کرده هایشان را به ایشان چشانید تا شاید عبرت گیرند و در نتیجه به دامن توحید برگردند.

2 ) آشنایی با زندگی پیشینیان

در آیه 137 آل عمران آمده است که خداوند سنت هایی داشته که این سنت ها هرگز ویژه گروهی خاص نبوده است و به صورت سلسله قانون های الهی درباره همگان و آیندگان اجرا می شود .